Aby obcować ze sztuką należy wybrać się do galerii, muzeum, albo... po prostu wyjść na ulicę. Nie inaczej jest w Lublinie. Przedstawiamy 22 murale, zlokalizowane w centrum. Tylko zabierz wygodne buty lub rower - przed Tobą kilka kilometrów. Będzie warto!
1. Zacznij od Starego Miasta. Najbardziej znany widok Lublina pochodzi z dzieła Brauna i Hogenberga pt. "Civitates orbis terrarum", wydanego w 1618 r. w Kolonii. Przedstawia on miasto z czasów „złotego wieku”, czyli z przełomu XVI i XVII w. Na jednym z podwórek ulicy Jezuickiej 1, tuż przy Bramie Krakowskiej, w 2015 r. powstał mural prezentujący wspomniany widok. Wykonał go student Wydziału Artystycznego UMCS Marcin Proczek.
2. Zrealizowany wzdłuż rzeki Czechówki, tuż przy galerii handlowej Vivo (al. Unii Lubelskiej) mural upamiętnia dawną dzielnicę żydowską. Jest to czarno-biały kolaż zdjęć wykonanych przez Stefana Kiełsznię w latach 30. XX w., na ulicach Nowej, Lubartowskiej i Kowalskiej. Możemy zobaczyć stare kamienice z szyldami w języku polskim i jidysz, a także spacerujących ludzi. Projekt został zrealizowany przez Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN”.
3. Na ścianie budynku IV Liceum Ogólnokształcącego im. Stefanii Sempołowskiej przy ul. Szkolnej powstała geometryczna abstrakcja w ramach Festiwalu Open City 2015. Autorem jest Nawer - absolwent wydziału architektury i urbanistyki w Krakowie. Dzięki położeniu na wzgórzu Czwartek mural jest bardzo dobrze widoczny nawet z placu Zamkowego.
4. Przy ulicy Targowej 5 znajduje się ciekawy mural z 2012 r. wykonany przez ekipę The Krasnals. Przedstawia on uproszczone wizerunki skwaszonych krasnali, kontrastujący z nimi czerwony napis „Jest super”. Poniżej znajduje się mniejszy napis w języku angielskim „Wielki Krasnal tu był i powróci”. Praca powstała w ramach projektu Pracowni Sztuki Zaangażowanej „Rewiry”. Ma zwracać uwagę na zamiatanie problemów społecznych pod dywan. „Jest super” to również nawiązanie do piosenki zespołu T.Love.
5. Idąc ulicą Lubartowską mamy okazję zobaczyć kilka murali. U jej zbiegu z ulicą Ruską (ul. Lubartowska 49) znajduje się cytat z powieści Anny Langfus, odnoszący się do wydarzeń z 1941, kiedy w Lublinie zaczęto tworzyć getto, tym samym odgradzając Żydów od pozostałych mieszkańców miasta. Po sąsiedzku, przy ulicy Lubartowskiej 24, autorka tekstu urodziła się i wychowała.
6. Ukraiński twórca Aleksiej Kislow jest autorem muralu przy ul. Lubartowskiej 55. Praca kojarzyć się może trochę z klimatem „Alicji w Krainie Czarów”. Przedstawia kota z kobiecą twarzą, siedzącego pod drzewem-grzybem. W tle zabudowa miejska i gwieździste niebo. Obraz ma jednak głębsze znaczenie, tak pisze o nim sam autor: „W swojej pracy posługuję się symbolami. Niektóre z nich wykorzystuję częściej niż inne. Jednym z moich ulubionych jest drzewo, które w różnych kulturach ma inne znaczenie. Dla mnie drzewo jest osią świata i podstawą wszechrzeczy. Miasto, które wyrasta wokół niego odzwierciedla Europę Wschodnią. Natomiast półprzejrzysty kot symbolizuje jej duchowy rozwój. Ptak i owoc w koronie drzewa to przyszłość i dalszy rozwój.”
7. Po sąsiedzku, przy Lubartowskiej 57 widzimy spętanego smyczą człowieka, psa i kość. Mural stworzył w 2014 r. w ramach Lubelskiego Festiwalu Grafitti w 2014 r. duet Etam Cru - Przemysław Blejzyk „Sainer” i Mateusz Gapski „Bezt”, absolwenci ASP w Łodzi.
8. Na budynku Lubartowska 69 znajduje się malowidło związane z Cydrem Lubelskim oraz Lubelskim Świętem Młodego Cydru. Dzieło powstało w 2016 r. z inicjatywy firmy Ambra i Urzędu Miasta Lublin. Autorami są grupa Magnifiko oraz polski ilustrator i grafik Karol Banach.
.
9. Na skrzyżowaniu ulic Cyruliczej i Furmańskiej znajdziemy mural „Marzenia do gwiazd” zrealizowany przez Dom Słów i Fundację Krajobrazy w ramach Miasta Poezji w 2017 r. Autorem jest Oleksiy Chekal.
10. Druga praca zlokalizowana w tym miejscu nosi tytuł „Czułość Ryb”. Malarska fantazja na temat Lina, projektu Rafała Ereta, nawiązuje do genezy nazwy "Lublin".
11. Umieszczony na ścianie kamienicy przy ulicy Kowalskiej 3 mural, przedstawia wiersz Julii Hartwig pt. "Koleżanki", jeden z najbardziej poruszających utworów poetki o tematyce Holokaustu. Znajduje się obok budynku, który niegdyś sąsiadował z wejściem do lubelskiego getta.
12. Przechodnie często zatrzymują się na widok fragmentu "Poematu o Mieście Lublinie" Józefa Czechowicza, umieszczonego na budynku Domu Słów, przy ul. Żmigród 1. Ten znany poeta urodził się, tworzył i zmarł w Lublinie. Mural powstał w ramach Lubelskich Spotkań Literackich "Miasto Poezji".
13. Na bocznej ścianie kamienicy przy ul. Jasnej 3, w miejscu poprzedniego dzieła "Metafizyczne Pudełko", powstał kolejny mural autorstwa Vladimira Manzhosana – ukraińskiego artysty tworzącego pod pseudonimem Waone. Mural tematyką nawiązuje do bieżących wydarzeń na Ukrainie. Powstał w ramach projektu „#MakeEuropeBloom: the Time is Now!", który zwraca uwagę na znaczenie konferencji trwającej od wiosny 2021 r. do wiosny 2022 r. w sprawie przyszłości Europy.
14. Malowidło autorstwa Monstfura "Kto pije i pali ten nie ma robali", przy ul. Dolnej 3 Maja, powstało w ramach projektu Pracowni Sztuki Zaangażowanej Społecznie "Rewiry".
15. Mural na ścianie kamienicy przy Krakowskim Przedmieściu 55 powstał w celu dopingowania i uhonorowania rekordzistki świata Aleksandry Mirosław. Aleksandra Mirosław jest speed climberką pochodzącą z Lubliną oraz fawortyką do zdobycia medalu w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 2024r. Wysoki na 15 metrów mural przedstawia etapy wspinaczki. W prawym dolnym dolnym rogu muralu znajduje się kod QR, który po zeskanowaniu telefonem przenosi do animacji przedstawiającej wcześniej wspomniany sport. Autorem dzieła jest Michał Ćwiek, doktorant z Instytutu Sztuk Pięknych UMCS.
16. Budynek na rogu ulicy Jasnej i Ewangelickiej, ozdobiono transkrypcją tekstu polskiej piosenki „Gdzie jest ta ulica? Gdzie jest ten dom?” w języku jidysz. Powstał on w 2011 r. w ramach Festiwalu Open City/Otwarte Miasto. Autorem jest Mariusz Tarkawian.
17. Zainspirowany Carnavalem Sztukmistrzów kolorowy malunek w pobliżu Astorii i KFC, widoczny z ul. Lipowej, wykonał duet Cekas i Lump.
18. Mural na zewnętrznej ścianie sali gimnastycznej V Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ul. Lipowej 7 powstał dzieki wygranej uczniów szkoły w konkursie „Wyloguj się do życia..., a robi się to TAK!”. Stworzyła go grupa Magnifiko z Francji.
19. Przy ul. Narutowicza 59 możemy zobaczyć obraz autorstwa poznańskiego muralisty Tone, związany z Festiwalem Wschód Kultury - Inne Brzmienia. Przedstawia niewidomą postać wsłuchującą się w dźwięk zegarów.
20. Przy ulicy Zamojskiej 47 znajduje się mural pt. „Wjazd generała Zajączka do Lublina”. Projekt przygotowany został z okazji Wielkiego Jubileuszu 700-lecia Miasta. Przedstawia panoramę południowej części miasta z początku XIX wieku. Inspiracją był obraz autorstwa Philipa Dombecka, wiszący obecnie w gabinecie prezydenta Lublina.
21. Będąc na Dworcu Metropolitarnym Lublin warto się rozejrzeć. Na ścianie jednej z kamienic zlokalizowanej na rogu Placu Dworcowego i ulicy Dworcowej powstał wyjątkowy mural, przedstawiający symbole i tradycje miasta. To jedno z działań powstałych w ramach otrzymania przez Lublin tytułu Europejskiej Stolicy Młodzieży w 2023 roku. W tworzeniu dzieła udział wzięli lubelscy artyści, za projekt odpowiada Michał Ćwiek, zaś realizacją zajęła się Grupa Magnifiko.
22. Kolejny mural w sąsiedztwie Dworca PKP znajduje się przy ul. Pocztowej - powstał w 2015 r. w ramach VIII edycji festiwalu „All My City” (dawniej „Lubelski Festiwal Graffiti”). Jego twórcą jest Finera, twórca graffiti z Warszawy.
23. Przy ul. Obrońców Pokoju 2, na budynku bedącym siedzibą Polskiego Radia Lublin można podziwiać mural, który powstał z okazji 70-lecia radia. Projekt dzieła przygotował ceniony artysta Dawid Ryski, a realizacją zajęli się profesjonaliści z Brain Damage Gallery. Prace nad muralem trwały niespełna cztery dni.
Galeria zdjęć murali w centrum Lublina:
To tylko wybrane przykłady lubelskiego street artu. Zachęcamy do długich spacerów ulicami Lublina i odkrywania pozostałych. Miej oczy szeroko otwarte, sztuka często czeka na Was w najmniej oczekiwanych miejscach. W zwiedzaniu śladem lubelskich murali przydatna będzie aplikacja Art of Streets dostępna na Google Play.
