Jakie potrawy kojarzą się z lubelską kuchnią? Tutejsze dania od zawsze cechowały prostota i pożywność. Dziedzictwo kulinarne Lubelszczyzny ma związek z jej przygranicznym położeniem na styku kultur Wschodu i Zachodu. Gama regionalnych potraw i smaków jest bardzo bogata i różnorodna, czego dowodem jest ponad 200 pozycji wpisanych na Listę Produktów Tradycyjnych.
Przedstawiamy 10 z nich:

 

1. Cebularz lubelski

Jeden z najbardziej popularnych w regionie produktów tradycyjnych. Cebularz lubelski to okrągły pszenny placek o średnicy 15-20 cm. Jego powierzchnię zajmuje cebula pokrojona w kostkę, wymieszana z makiem. Wywodzi się z kuchni żydowskiej, jako pierwsi wypiekali go Żydzi ze Starego Miasta w Lublinie, a następnie receptura rozprzestrzeniła się na cały region. Na Liście Produktów Tradycyjnych Województwa Lubelskiego cebularz figuruje od 2007 r.
 

2. Sękacz podlaski

Charakterystyczny wygląd sękacza - formę stożka z wypustkami, można uzyskać poprzez specjalne wypiekanie nad rozgrzanym paleniskiem na poziomym wałku. Głównymi jego składnikami są: jaja, mąka pszenna, masło, cukier. wanilia. Po wypieczeniu ten wyjątkowy przysmak ma kolor złocisto-bursztynowy. Pierwsze wzmianki na temat jego wypiekania w Huszczy w gminie Łomazy (koło Białej Podlaskiej), w tzw. "zagłebiu sękaczy", pochodzą z końca lat 20. XX w. Do dziś sękacze wytwarza się tam ręcznie i pełnią funkcję tradycyjnego pieczywa obrzędowego. 

3. Olej świąteczny roztoczański

Do jego produkcji wykorzystuje się głównie nasiona rzepaku sianego z pogranicza Roztocza Środkowego, Grzędy Sokalskiej i Kotliny Zamojskiej. Duże nasłonecznienie obszaru Roztocza przyczynia się do tego, że olej wyciskany metodą tradycyjną, posiada niespotykany smak i aromat. Olej świąteczny roztoczański cechuje złocista lub lekko brązowa barwa oraz intensywny zapach roślinny.

4. Pralina z Lublina

To słodki przysmak o wyjątkowym połysku, różnorodnym kształcie i barwach, łączący smak czekolady z intensywnym smakiem nadzienia. Do jego powstania wykorzystuje się produkty pochodzące z regionu: masło i śmietankę z podlubelskich mleczarni, a także miód i maliny z okolicznych gospodarstw. Pralinę dostaniesz m.in. w Cukierni Staropolskiej, która zgłosiła ją do wpisu na Listę Produktów Tradycyjnych.

5. Flaki piaseckie

Na Listę Produktów Tradycyjnych wpisano je w 2016 r. dzięki inicjatywie regionalistów z urzędu gminy w Piaskach. Historia flaków piaseckich sięga lat 60. XX w., kiedy przybył tam Ryszard Sieczkarz, który w restauracji "Przystań", a potem "Rarytas", zaczął je serwować. Receptura, pomimo długiego czasu, pozostała taka sama, a flaki piaseckie zyskały popularność wśród turystów, polityków oraz celebrytów, którzy przyjeżdżają specjalnie, aby ich skosztować. Zostały także upamiętnione w piosence Lucjana Świelickiego - znanego pisarza, poety i regionalisty - wykonywanej przez Stanisława Polaka i Piasecką Kapelę Podwórkową w 1975 r. Od 2008 roku w Piaskach organizowany jest również "Festiwal Flaków" wraz z konkursem na najlepsze flaki Lubelszczyzny. 
 

6. Oranżada z Kąkolewnicy

Ten pyszny regionalny napój gazowany, produkowany jest od 1957 r. (pierwotnie jako lemoniada) w Wytwórni Wód Gazowanych, której założycielem był mieszkaniec Rudnika Tadeusz Jędruszczak. Obecnie produkcją napoju w niezmienionej recepturze zajmuje się syn pana Tadeusza, Edmund. Oranżada posiada dwa smaki - malinowy oraz cytrynowy i wciąż cieszy się dużą popularnością wśród mieszkańców Lubelszczyzny, często goszcząc na stołach podczas przyjęć okolicznościowych. 
 

7. Pieróg (piróg) biłgorajski

Piróg biłgorajski z wyglądu można porównać do pasztetu - w przekroju widać niewielkie cząstki składników, tworzące jednolitą masę. Do wyrobu tego produktu regionalnego wykorzystuje się: gotowane ziemniaki, kaszę gryczaną, smalec ze skwarkami, ser biały, jaja, śmietanę oraz przyprawy, np. suszoną miętę. Kiedyś piróg był wypiekany na trzonie w piecu chlebowym, a dziś wypieka się go głównie w blaszkach - okrągłych lub prostokątnych. 

8. Lubelski forszmak

Aromatyczna zupa o konsystencji zawiesistej, z ogórkami kiszonymi, mięsem drobiowym, szynką, boczkiem wędzonym, zaprawiona koncentratem pomidorowym, podawana w wydrążonym bochenku chleba to przysmak lubelaków. Na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w 2010 r. 

 9. Miód gryczany z Lubelszczyzny

Na jego wyjątkowość składa się silny aromat pochodzący od kwiatów gryki oraz charakterystyczny słodki, lekko piekący smak. Wyróżnia się również ciemnym kolorem - od brązowego do czarnego. Zauważono jego korzystne działanie w leczeniu i profilaktyce chorób serca oraz układu krążenia. Gryka jest jedną z najlepszych roślin miododajnych, a Lubelszczyzna należy do tradycyjnych rejonów jej upraw. Z produkcji gryki słynie przede wszystkim powiat janowski, gdzie od lat w Janowie Lubelskim odbywa się święto kaszy "Gryczaki". Podczas wydarzenia można poznać specjały powstające z gryki, m.in. miód gryczany.

10. Konfitura różana z Końskowoli

Gmina Końskowola stanowi lubelskie zagłębie różane, rocznie produkuje się tutaj około 6 milionów sadzonek róż. Konfitura różana cechuje się niezwykłym aromatem, gęstą konsystencją oraz intensywnym ciemnobordowym kolorem. Można ją wykorzystywać jako nadzienie do pączków i ciast, do herbaty, lub rozpuścić w wodzie uzyskując wodę różaną. W Lublinie konfiturę zakupisz np. w sklepie Cebularz - Pamiątki z Lublina przy Rynku 8 na Starym Mieście. 

 

Wydarzenia kulinarne w Lubelskim:

Święto Wina w Janowcu – maj/czerwiec
Ogólnopolski Festiwal „W krainie pierogów” w Bychawie – czerwiec
Festiwal Kaszy „Gryczaki” w Janowie Lubelskim - sierpień
Jarmark Jagielloński w Lublinie – sierpień
Ogólnopolskie Święto Chmielarzy i Piwowarów „Chmielaki Krasnostawskie” – sierpień
Europejski Festiwal Smaku – wrzesień
Festiwal Flaków w Piaskach – czerwiec
Festiwal Produktów Regionalnych i Tradycyjnych „Na kulinarnym szlaku wschodniej Polski”