Reprezentacyjny, eklektyczny gmach teatru w Lublinie zbudowano w latach 1884-86 według projektu architekta Karola Kozłowskiego. Budynek wzniesiono ze składek społecznych, dzięki inicjatywie lubelskiej inteligencji, przemysłowców, kupców i okolicznych ziemian. Jest to jeden z najstarszych budynków teatralnych w Polsce. 

Mimo wielokrotnych remontów budynek zachował pierwotną architekturę z II połowy XIX wieku - widoczną w elewacjach obiektu oraz wystroju hallu i widowni. Zaobserwować można motywy renesansowe i elementy antyczne.

W 1949 roku, wraz z upaństwowieniem, teatr przyjął imię Juliusza Osterwy – znakomitego aktora i reżysera, który występował tu w latach 1915-33. Występowali tu mistrzowie sceny polskiej: Aleksander Zelwerowicz, Stefan Jaracz, Ludwik Solski, Wiesław Michnikowski, Jan Machulski, Helena Modrzejewska, Ryszarda Hanin, Zofia Kucówna, Mieczysława Ćwiklińska i Stanisław Mikulski.