Aby obcować ze sztuką należy wybrać się do galerii, muzeum, albo... po prostu wyjść na ulicę. Nie inaczej jest w Lublinie. Przedstawiamy 25 murali, zlokalizowanych w centrum i jego okolicach. Tylko zabierz wygodne buty lub rower - przed Tobą kilka kilometrów. Będzie warto!

1. W podwórzu przy ul. Jezuickiej 1, tuż obok Bramy Krakowskiej, znajduje się mural przedstawiający widok Lublina z 1618 roku, zaczerpnięty z dzieła Brauna i Hogenberga „Civitates orbis terrarum”. Autorem tej pracy jest Marcin Proczek, student Wydziału Artystycznego UMCS, który ukończył ją w 2015 roku. Mural ten pozwala przechodniom przenieść się w czasie i zobaczyć, jak wyglądało miasto w okresie swojego „złotego wieku”.

2. Mural „Intermittencies of the Night”, którego autorem jest Pablo Caviedes, powstał z okazji Nocy Kultury 2024 i nawiązuje do hasła festiwalu – „neurony miasta”. Dzieło ekwadorskiego artysty, znanego z międzynarodowych wystaw i nagradzanego m.in. w Paryżu i Barcelonie, łączy w sobie ekspresję i symbolikę, wpisując się w przestrzeń miejską Lublina. Pracę można znaleźć przy ul. Jezuickiej 13.

3. Wzdłuż rzeki Czechówki, obok galerii handlowej Vivo, powstał czarno-biały mural upamiętniający dawną dzielnicę żydowską. Jest to kolaż zdjęć wykonanych przez Stefana Kiełsznię w latach 30. XX wieku, przedstawiający ulice Nową, Lubartowską i Kowalską z tamtego okresu. Projekt został zrealizowany przez Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” i stanowi ważny element przypominający o wielokulturowej historii Lublina.

4. Na ścianie budynku IV Liceum Ogólnokształcącego im. Stefanii Sempołowskiej przy ul. Szkolnej powstała geometryczna abstrakcja w ramach Festiwalu Open City 2015. Autorem jest Nawer - absolwent wydziału architektury i urbanistyki w Krakowie. Dzięki położeniu na wzgórzu Czwartek, mural jest doskonale widoczny nawet z placu Zamkowego, stanowiąc charakterystyczny punkt w panoramie miasta.

5. Przy ulicy Targowej 5 znajduje się ciekawy mural z 2012 r. wykonany przez ekipę The Krasnals. Przedstawia on uproszczone wizerunki skwaszonych krasnali, kontrastujący z nimi czerwony napis „Jest super”. Poniżej znajduje się mniejszy napis w języku angielskim „Wielki Krasnal tu był i powróci”. Praca powstała w ramach projektu Pracowni Sztuki Zaangażowanej „Rewiry”. Ma zwracać uwagę na zamiatanie problemów społecznych pod dywan. „Jest super” to również nawiązanie do piosenki zespołu T.Love o tym samym tytule.

6. Ukraiński artysta Aleksiej Kislow jest autorem muralu przy ul. Lubartowskiej 55, który może kojarzyć się z klimatem „Alicji w Krainie Czarów”. Przedstawia kota z kobiecą twarzą, siedzącego pod drzewem-grzybem, z miejską zabudową i gwiaździstym niebem w tle. Sam autor opisuje swoje dzieło jako pełne symboli: drzewo jako oś świata, miasto odzwierciedlające Europę Wschodnią, a półprzejrzysty kot symbolizujący duchowy rozwój regionu.

7. Po sąsiedzku, przy Lubartowskiej 57 widzimy spętanego smyczą człowieka, psa i kość. Mural stworzył w 2014 r. w ramach Lubelskiego Festiwalu Grafitti w 2014 r. duet Etam Cru - Przemysław Blejzyk „Sainer” i Mateusz Gapski „Bezt”, absolwenci ASP w Łodzi. Praca porusza temat relacji między ludźmi a zwierzętami oraz ograniczeń narzucanych przez społeczeństwo.

8. Na budynku Lubartowska 69 znajduje się malowidło związane z Cydrem Lubelskim oraz Lubelskim Świętem Młodego Cydru. Dzieło powstało w 2016 r. z inicjatywy firmy Ambra i Urzędu Miasta Lublin. Autorami są grupa Magnifiko oraz polski ilustrator i grafik Karol Banach. Mural wyróżnia się soczystymi kolorami i nawiązuje do tradycji produkcji cydru w regionie.

9. Na skrzyżowaniu ulic Cyruliczej i Furmańskiej znajdziemy mural „Marzenia do gwiazd” zrealizowany przez Dom Słów i Fundację Krajobrazy w ramach Miasta Poezji w 2017 r. Autorem jest Oleksiy Chekal.

10. Druga praca zlokalizowana w tym miejscu nosi tytuł „Czułość Ryb”. Malarska fantazja na temat Lina, projektu Rafała Ereta, nawiązuje do genezy nazwy „Lublin”.

11. Umieszczony na ścianie kamienicy przy ulicy Kowalskiej 3 mural, przedstawia wiersz Julii Hartwig pt. „Koleżanki”, jeden z najbardziej poruszających utworów poetki o tematyce Holokaustu. Znajduje się obok budynku, który niegdyś sąsiadował z wejściem do lubelskiego getta.

12. Przechodnie często zatrzymują się na widok fragmentu „Poematu o Mieście Lublinie” Józefa Czechowicza, umieszczonego na budynku Domu Słów, przy ul. Żmigród 1. Ten znany poeta urodził się, tworzył i zmarł w Lublinie. Mural powstał w ramach Lubelskich Spotkań Literackich „Miasto Poezji” i stanowi hołd dla poety związanego z Lublinem.

13. Mural „Izm” autorstwa Mariusza Libela i Urszuli Pieregończuk powstał w ramach festiwalu Open City 2016 i zlokalozowany jest na bocznej scianie budynku przy ul. Zielonej 5. Dzieło porusza temat ideologii, które wpływają na ludzkie myślenie, język i decyzje, zmuszając jednostki do wyrzeczeń w imię wyższych celów. Przedstawia metaforyczną walkę różnych „-izmów” o dominację, ukazując zarówno chaos sporów, jak i władzę tych, którzy roszczą sobie prawo do ustanawiania jedynej słusznej prawdy. 

14. Mural „Kto pije i pali ten nie ma robali” autorstwa Monstfura, znajdujący się przy ul. Dolnej 3 Maja, powstał w ramach projektu Pracowni Sztuki Zaangażowanej Społecznie "Rewiry". Praca nawiązuje do popularnego powiedzenia i skłania do refleksji nad nałogami oraz ich konsekwencjami.

15. Budynek na rogu ulicy Jasnej i Ewangelickiej, ozdobiono transkrypcją tekstu polskiej piosenki „Gdzie jest ta ulica? Gdzie jest ten dom?” w języku jidysz. Powstał on w 2011 r. w ramach Festiwalu Open City/Otwarte Miasto. Autorem jest Mariusz Tarkawian. Dzieło przypomina o wielokulturowej historii Lublina i jego żydowskich mieszkańcach.

16. Na bocznej ścianie kamienicy przy ul. Jasnej 3, w miejscu poprzedniego dzieła („Metafizyczne Pudełko”), powstał kolejny mural autorstwa Vladimira Manzhosana – ukraińskiego artysty tworzącego pod pseudonimem Waone. Mural tematyką nawiązuje do bieżących wydarzeń na Ukrainie. Powstał w ramach projektu „#MakeEuropeBloom: the Time is Now!”, który zwraca uwagę na znaczenie konferencji trwającej od wiosny 2021 r. do wiosny 2022 r. w sprawie przyszłości Europy.

17. Mural na ścianie kamienicy przy Krakowskim Przedmieściu 55 powstał w celu dopingowania i uhonorowania rekordzistki świata Aleksandry Mirosław. Aleksandra Mirosław jest speed climberką pochodzącą z Lubliną zdobywczynią złotego medalu w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 2024r. Wysoki na 15 metrów mural przedstawia etapy wspinaczki. W prawym dolnym dolnym rogu muralu znajduje się kod QR, który po zeskanowaniu telefonem przenosi do animacji przedstawiającej wcześniej wspomniany sport. Autorem dzieła jest Michał Ćwiek, doktorant z Instytutu Sztuk Pięknych UMCS.

18. Zainspirowany Carnavalem Sztukmistrzów kolorowy malunek w pobliżu budynku Astorii, widoczny z ul. Lipowej, wykonał duet Cekas i Lump.

19. Mural na zewnętrznej ścianie sali gimnastycznej V Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ul. Lipowej 7 powstał dzieki wygranej uczniów szkoły w konkursie „Wyloguj się do życia..., a robi się to TAK!”. Stworzyła go grupa Magnifiko z Francji.

20. Przy ul. Narutowicza 59 możemy zobaczyć obraz autorstwa poznańskiego muralisty Tone, związany z Festiwalem Wschód Kultury - Inne Brzmienia. Przedstawia niewidomą postać wsłuchującą się w dźwięk zegarów.

21. Przy ulicy Zamojskiej 47 znajduje się mural pt. „Wjazd generała Zajączka do Lublina”. Projekt przygotowany został z okazji Wielkiego Jubileuszu 700-lecia Miasta. Przedstawia panoramę południowej części miasta z początku XIX wieku. Inspiracją był obraz autorstwa Philipa Dombecka, wiszący obecnie w gabinecie prezydenta Lublina.

22. Mural przy ul. Wiercieńskiego 5 przedstawia panoramę Starego Miasta z motywem powstania styczniowego w tle. Powstał z inicjatywy mieszkańców, którzy chcieli dodać okolicy więcej koloru i podkreślić lokalną historię. Dzieło autorstwa Aeromata, inspirowane nocnym zdjęciem Lublina, zostało zrealizowane w ramach projektu „Szlakiem Powstańców Styczniowych” i jest częścią działań przypominających o bohaterach powstania.

23. Przy ul. Obrońców Pokoju 2, na budynku bedącym siedzibą Polskiego Radia Lublin można podziwiać mural, który powstał z okazji 70-lecia radia. Projekt dzieła przygotował ceniony artysta Dawid Ryski, a realizacją zajęli się profesjonaliści z Brain Damage Gallery. Prace nad muralem trwały niespełna cztery dni. 

24. Będąc na Dworcu Metropolitarnym Lublin warto się rozejrzeć. Na ścianie jednej z kamienic zlokalizowanej na rogu Placu Dworcowego i ulicy Dworcowej powstał wyjątkowy mural, przedstawiający symbole i tradycje miasta. To jedno z działań powstałych w ramach otrzymania przez Lublin tytułu Europejskiej Stolicy Młodzieży w 2023 roku. W tworzeniu dzieła udział wzięli lubelscy artyści, za projekt odpowiada Michał Ćwiek, zaś realizacją zajęła się Grupa Magnifiko. 

25. Kolejny mural w sąsiedztwie Dworca PKP znajduje się przy ul. Pocztowej - powstał w 2015 r. w ramach VIII edycji festiwalu „All My City” (dawniej „Lubelski Festiwal Graffiti”). Jego twórcą jest Finera, twórca graffiti z Warszawy.

Galeria zdjęć murali w centrum Lublina:

 

To tylko wybrane przykłady lubelskiego street artu. Zachęcamy do długich spacerów ulicami Lublina i odkrywania pozostałych. Miej oczy szeroko otwarte, sztuka często czeka na Was w najmniej oczekiwanych miejscach. W zwiedzaniu śladem lubelskich murali przydatna może okazać się mapa google z zaznaczonymi lokalizacjami poszczególnych prac.